#ความตายของชายฝั่ง #เมื่อปลาหมอคางดำลงทะเล
#ความตายของชายฝั่ง #เมื่อปลาหมอคางดำลงทะเล
“ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์” ห่วง “ปลาหอมคางดำ” บุก “ทะเล” นำ “ความตาย” สู่ “ชายฝั่ง” กระทบหนัก ระบบนิเวศ ความหลากหลายทางชีวภาพ ชี้ วาระเร่งด่วน ต้องระดมกำลังแก้ปัญหา
ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นักวิชาการด้านทะเลและสิ่งแวดล้อม และอาจารย์ประจำภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเล คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้เผยแพร่ข้อความและรูปภาพ ผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว “Thon Thamrongnawasawat” แสดงความเป็นห่วงต่อสถานการณ์ “ปลาหมอคางดำลงทะเล” ที่จะนำไปสู่ “ความตายของชายฝั่ง” โดยมีเนื้อหา ดังนี้
“#ความตายของชายฝั่ง #เมื่อปลาหมอคางดำลงทะเล
ปลาหมอคางดำเป็นปลาน้ำกร่อย สามารถอยู่ในพื้นที่ปากแม่น้ำลำคลองและชายฝั่งได้
ที่ผ่านมาเริ่มมีข่าวการพบในบริเวณดังกล่าว ทั้งชายหาด อ่าว ป่าชายเลนบางแห่ง เช่น สมุทรปราการ
ยังรวมถึงอ่าวคุ้งกระเบน จันทบุรี (สำรวจโดยกรมทะเล/คณะเทคโนโลยีทางทะเล ม.บูรพา เครือข่าย)
ข้อมูลระบุว่า ที่ คุ้งกระเบน พบปลาหมอคางดำเป็นสัดส่วนสูงกว่าปลาอื่น ๆ ซึ่งเรื่องนั้นน่าเป็นห่วงมาก
ป่าชายเลนและแหล่งหญ้าทะเลคือระบบนิเวศที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง
คุ้งกระเบน มีทั้ง 2 อย่าง แต่ที่เด่นจริงคือ หญ้าทะเล ถือเป็นแหล่งสำคัญมากของภาคตะวันออก
หญ้าทะเล เป็นที่อยู่ของสัตว์น้ำนานาชนิด รวมถึงแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำวัยอ่อน
สมัยผมเคยสำรวจ คุ้งกระเบน เป็นแหล่งลูกปลาเก๋าดีที่สุดตั้งแต่เคยเห็นมา (ปี 2530+)
เมื่อ ปลาหมอ เข้า คุ้งกระเบน ได้ (ความเค็มเฉลี่ย 25+ ppt) ก็เข้าแหล่งหญ้าทะเลตามชายฝั่งอื่น ๆ ของเราได้หลายแห่ง
อ่าวทุ่งคา อ่าวบ้านดอน อ่าวพังงา ฯลฯ ล้วนอยู่ในพื้นที่เสี่ยง
ความหลากหลายทางชีวภาพของชายฝั่งอาจถูกคุกคามอย่างหนัก และชายฝั่งคือปากท้องของพี่น้องคนทะเล
เราอาจมีแนวปะการังสวยงามตามเกาะที่ปลาหมอคงไปไม่ถึง แต่ถ้าพูดถึงการหาเช้ากินค่ำ ความหลากหลายที่กินได้ นั่นคือชายฝั่งทั้งนั้น
เมื่อมองภาพรวม เราแบ่งภัยคุกคามจากปลาหมอได้ 2 แบบ
คุกคามต่อพื้นที่ไข่แดงด้านความหลากหลายทางชีวภาพ หญ้าทะเล/ป่าชายเลน
คุกคามต่อพื้นที่ชายฝั่งทั่วไป การทำมาหากินของพี่น้องประชาชน
ในขณะที่เรามีเป้าหมายต่าง ๆ ด้านความหลากหลายทางชีวภาพ ทั้งพื้นที่คุ้มครอง OECMs ทั้ง Nature-based Solution ธุรกิจสีเขียว ฯลฯ
แต่ตอนนี้ความหลากหลายของชายฝั่งกำลังถูกปลาหมอคางดำกิน
และนี่อาจเป็นครั้งแรก ๆ ที่เราเจอเอเลี่ยนสปีชีส์โจมตีทะเลอย่างรุนแรง
เราแทบไม่มีประสบการณ์ในเรื่องนี้ อย่าว่าแต่ทำไงถึงกำจัดได้ เอาแค่ความเสียหายเกิดขึ้นแค่ไหน เรายังไม่ทราบหรือประเมินไม่ถูก
ลำพังแค่ โลกร้อน ทะเลเดือด ทำให้เกิดวิกฤตหญ้าทะเล เราก็มึนกันแล้ว (ไม่นับปะการังฟอกขาวที่พอมีประสบการณ์และงานวิจัยต่าง ๆ ก่อนหน้า)
มาเจอปลาหมอคางดำเข้าไปอีก เราตั้งตัวแทบไม่ทัน
ภัยคุกคามแบบใหม่ ๆ เกิดอย่างรวดเร็วและรุนแรง ทะเลไทยกำลังเดือดร้อน
ทราบดีว่ากรมทะเลทำงานหนัก แต่ระบบแบบเดิม ๆ ของเราอาจรับมือไม่ได้ เราต้องการทางออกใหม่ แต่นั่นไม่ง่ายแน่นอน
สิ่งแรกที่ผมคิดว่ามีประโยชน์คือตั้งประเด็นนี้เป็นเรื่องเร่งด่วน ระดมหลายหน่วยงานเข้ามาช่วยกัน
สำรวจพื้นที่ต่าง ๆ นำข้อมูลมารวมกัน หากที่ไหนมีข้อมูลก่อนหน้า เปรียบเทียบ before/after ว่าเกิดผลกระทบแค่ไหน
ประเมินระดับของปัญหา หาค่าเฉลี่ยความหนาแน่นของปลาหมอในระดับต่าง ๆ
จัดลำดับความรุนแรงของปัญหาในแต่ละพื้นที่ แยกประเด็นให้ชัดว่าเป็นผลกระทบเรื่องไหนเป็นหลัก จากนั้นค่อยหาแนวทางจัดการทีละแห่งตามลำดับความสำคัญของพื้นที่
มิฉะนั้น เราก็คงได้แต่นั่งดูปลาหมอกินความหลายหลายของเรา ทำลายระบบนิเวศไปทีละแห่ง สร้างความเดือดร้อนให้พี่น้องคนหาเช้ากินค่ำมากขึ้นเรื่อย ๆ
ความตายของชายฝั่งจะกลายเป็นจริง…”
ภาพ - ปลาหมอคางดำ ที่กรมทะเล/เครือข่าย
สำรวจพบในบริเวณป่าชายเลนสมุทรปราการ (กรมทะเล)
//.....................
//.....................